فشار خون و نبض در طب اسلامی
البته در ابتداي بستري شدن بيمار گاهي به خاطر اختلاف فشار ده تا بيست ميليمتر چپ و راست هر دو دست را اندازهگيري ميكنند. فشار پا معمولاً پنج تا ده ميليمتر كمتر است و در آسيب آئورت و شريان فمورال مفيد است. كاهش فشار معمولاً بعد از بيست دقيقه كه فونكسيون (كار) قلبي مختل شده اتفاق ميافتد[1] كاتترهاي فمورال، اگزيلاري و براكيال و به خصوص راديال بيش از چهار روز عفونت را بيشتر كرده و فشار ترانسدوسر و فلاشينگ و وسايل آن هر چهل و هشت ساعت بايد كنترل و تعويض شود. هر گونه تغيير رنگ پوست يا كاهش حرارت دستها در كنترل عروق و فشار مهم هستند و هم اكنون از روشهاي غير تهاجمي ديگر مثل پلتيسموگرام و اوسيلوتونومتري داپلر استفاده ميشود.
بدبختانه تمام متدهاي غير انوازيو (غير تهاجمي) مشكل دارند و آخرين وسيله بر اساس فتوالكتريك است كه به انگشت اول بسته ميشود و كاهش حرارت، بازده قلب و حجم خون وكمبود انقباض عروق پروكسيمال (Proximal.A) وبا استفاده از وازوكونستريكتورها (Vaso constricters) و البته با رفع محدوديتهاي موجود آن را نشان ميدهد.
در هر حال فقط ما ميدانيم كه فشار خون 9/16 كه در بلوغ به خصوص در دختران جوان ممكن است زير 6/9 هم باشد طبيعي است و مهم است كه فشار خون طبيعي را براي هر كسي بدانيم و در تنظيم فشار خون هر فرد مطابق طبع او رفتار نمائيم و از اين نيروي نگهدارنده بدن به نحوه مطلوب استفاده نمائيم.
آنچه از روشهائي مثل حجامت، تغذيه مناسب و داروهاي گياهي استفاده ميشود تنظيم اين فشار خون است نه فقط كاهش دادن آن.
تغذيه بيماران با مزاجهاي مختلف و مسهل هر كدام:
1) مزاج دموي، غذاهاي سرد مايل به خشكي
مركبات، گلابي، غوره، سنجد، شاتوت، تمر، گشنيز
مسهل: سه روز آش آبغوره با زنجبيل بعد از هر وعده يك مثقال مرباي گل، در هنگام ضعف پلو با تخم مرغ.
2) مزاج صفراوي، غذاهاي سرد و تر
هندوانه، گوجه، زردآلو، شفتالو، كاهو، دوغ و ماست، اسفناج، كدو، خيار، انار، مسهل، پنج روز آش آبغوره، بعد از روز پنجم آبدوغ خيار با گل سرخ.
3) مزاج سوداوي، غذاهاي گرم و تر
آب نخود، گوشت بره، مرغ فربه، تخم مرغ( زرده)، گندم، لوبيا، بادام شيرين، كشمش، انجير، خربزه، كنگر، آلو شيرين، فندق، شلغم و ترب، آب نارگيل.
مسهل: پانزده روز آش آبغوره با زنجبيل، روز شانزدهم هم دو مثقال برگ سنا جوشانده با كمي روغن بادام شيرين يا عرق نعناع.
4) بلغمي، غذاهاي گرم و خشك
گوشت مرغ و كبوتر، پنير و گردو، سير، نارگيل، بالنگ و مقل.
مسهل: آش آبغوره با زنجبيل تا نه روز، روز نهم دو مثقال سنا جوشانده با كمي روغن بادام شيرين يا عرق نعناع، بخورند و تا شب چيزي ميل نشود.
[1] ـ به همين دليل از روشهائي ديگر مانند حجامت ميتوان بهره گرفت.