چرا شير دادن مادر در سال دوم زندگي كودك ضروري است؟
و مادران بايد فرزندان خود را دو سال تمام شير بدهند . ( اين حكم ) براي كسي است كه بخواهد دوران شيرخوارگي را تكميل كند . ( بقره / 233)
در اين آيه ي شريفه از مادران خواسته شده تا حد امكان فرزندانشان را تا دو سالگي شير دهند. تحقيقات پزشكان و دانشمندان نيز نشان مي دهد كه تغذيه ي كودك با شير مادر تا پايان دو سالگي در رشد جسمي و هوشي كودك تأثير به سزايي دارد. اما آيا شما تا به حال انديشيده ايد كه اين همه تأكيد براي چيست؟
شير دادن مادر به كودك تا پايان دو سالگي ضروري است .
زيرا:
1- هنوز بهترين منبع تأمين پروتئين براي كودك است.
2- تا حدود 30 درصد كالري مورد نياز او را تأمين مي كند.
3- مواد ايمني بخش موجود در آن، طيف حفاظتي مهمي براي كودك دارد و اين طفل نوپا را كه بسيار متحرك و فعال است و با دست زدن به همه جا و همه چيز، خود را به سهولت در معرض بيماري قرار مي دهد از ابتلاء به اسهال و ساير عفونت ها حفظ مي كند.
4- تكامل عصبي و رواني كودك را كه با شيرمادر آغاز شده ، با تداوم واستمرارآن در سال دوم زندگي ، كامل مي كند.
5- نيازهاي عاطفي و رواني او را كه براي رشد و تكاملش بسيار ضروري هستند تأمين مي كند.
6- با كاهش دفعات بيماري، اثر قابل توجهي در شرايط روحي و رواني و اقتصادي خانواده دارد.
7- اغلب كودكان در ايام بيماري كم اشتها هستند و به كمتر چيزي، به اندازه شيرمادر ميل دارند و اين منبع غذايي در ايام بيماري به بهبود آنان كمك مي كند.
8- و بالاخره در جريان اسهال و استفراغ، هيچ چيز به اندازه شيرمادر براي كودك قابل تحمل نيست.
نكات مهم در تغذيه سال دوم زندگي
1- ادامه تغذيه با شيرمادر همچنان مورد تأكيد است.
2- شيرمادر بعد از صرف غذاي كودك داده شود.
3- دفعات تغذيه به غير از شيرمادر 4 تا 5 بار در روز است.
4- هنوز بايد در غذا تغييراتي داد تا هضم آن آسانتر باشد ؛ زيرا اگر غذا يكباره و به صورت آنچه كه در سفره خانواده است به كودك داده شود، ممكن است هضم آن براي او مشكل باشد. مثلا بهتر است برنج به صورت كته و كاملاً نرم شده باشد . مي توان آن را با كمي آب خورش نرم وله كرد وبه كودك داد.
5- نياز كودك به كلسيم و پروتئين توسط شيرمادر و مقدار ماست پاستوريزه اي كه در روزمي خورد تامين مي شود.
6- سفيده تخم مرغ كم كم به همان صورت كه درمورد زرده تخم مرغ شروع شده بود به صورت كاملا پخته و سفت شده شروع ، و به تدريج يك سفيده كامل مصرف شود. مي توان يك روز در ميان يك تخم مرغ كامل به كودك داد.
7- كودك فعالانه در غذا خوردن دخالت داشته باشد و خود غذا را با دست يا قاشق كوچك بردارد و به دهان ببرد.
8- از 11 ماهگي به بعد ، زمان انتقال از غذاهاي مخصوص به غذاي سفره خانواده است.
9- حبوبات از مواد غذايي داراي پروتئين، كربوهيدرات و املاح است . درسال دوم به تدريج بر تنوع حبوبات مصرفي بيفزاييد . مي توانيد آنها را به صورت كاملاً پخته شده همراه با سيب زميني و با روغن يا كره و ترجيحاً روغن زيتون به كودك بدهيد.
10- بايد توجه داشت كه هنوز هم معده كودك كوچك است و نبايد آن را با مقدار زيادي ميوه يا آب ميوه پر كرد.
11- به كودك يك تا دو ساله تنقلاتي مثل پفك، شكلات، چيپس و... نبايد داده شود و در صورتي كه فعاليت كودك زياد باشد بستني ، خرما، بيسكوئيت، بادام و پسته بو نداده ولي ريز شده بعد از غذا به او داده شود تا جاي وعده هاي اصلي غذا را نگيرد.
12- در طول سال دوم ، مصرف ويتامين هايA وD و قطره آهن بايد ادامه داشته باشد و اين مشكل كه آهن موجب سياهي دندان ها مي شود نبايد مانع مصرف آن شود بلكه بايد قطره را با قاشق چايخوري در عقب دهان كودك ريخت و متعاقب آن به او آب داد و با پارچه اي تميز روي دندان هاي كودك را تميز كرد.
13- در اواخر سال دوم احساس استقلال كودك بيشتر مي شود ، خودش غذا مي خورد و از همه ي غذاهاي سفره خانواده به دلخواه انتخاب مي نمايد. مادران دراين مرحله از اين زندگي بايد به مصرف مواد غذايي كافي و پر انرژي كه براي رشد كود ك لازم است، توجه نمايند.
مراحل از شير گرفتن كودك
1- به كودك4 تا 5 نوبت در روز غذا بدهيد.
2- در صورت نياز ، ميزان غذا و تعداد وعده هاي غذايي را افزايش دهيد.
3- فواصل بين شيردهي را افزايش دهيد. به عنوان مثال ممكن است ابتدا در طول صبح شيردهي را قطع كنيد و پس از يك تا دو هفته، شيردهي در طول بعداز ظهر را هم قطع كنيد.
4- به كودك بيشتر محبت كنيد و بگذاريد كودك احساس نزديكي بيشتري با شما داشته باشد.
5- زماني كه كودك تمايل به شير خوردن دارد، او را با زور از خود دور نكنيد زيرا ممكن است كودك عصبي و ناراحت شود.
6- سرانجام شيردهي درطول شب را قطع كنيد.
تغذيه كودك از 2 تا 5 سالگي
در سالهاي اوليه زندگي ، افزايش قد و وزن كودك دو تغيير اساسي در رشد و تكامل اوست. در يك سالگي ، كودك توانايي ايستادن را پيدا مي كند، در 2 سالگي راه رفتن را تجربه مي كند و درسه سالگي با اطمينان و اعتماد كامل ، حركات جهشي انجام مي دهد. در اين دوران استخوانها رشد طولي مي كند و بر حجم ماهيچه ها افزوده مي شود به طوري كه كودك روزانه 6 گرم افزايش وزن خواهد داشت.
نياز انرژي
بعد از دو سالگي با كند شدن رشد، اشتهاي كودك هم كاهش مي يابد. پس براساس روند رشد كودك ، تقاضا براي دريافت غذا نيز تغيير مي كند. هر چند ميزان دريافت انرژي از يك غذا تا غذاي ديگر متفاوت است، اما كل غذاي دريافتي روزانه كودك ثابت است. البته نياز انرژي كودكان براساس ميزان فعاليت فيزيكي آنها متفاوت است. براي تأمين كليه مواد مغذي مورد نياز كودك، برنامه غذايي آنها بايد شامل تركيبي از غذاهاي مختلف در گروه هاي اصلي غذايي باشد.